In de evangeliën van Matteus, Marcus en Lucas (Mt. 26, 26-29, Mc. 14, 22-25, Lc. 22, 15-20) wordt bericht over het laatste avondmaal van Jezus met zijn leerlingen. Op de avond voor zijn lijden en kruisdood nam Jezus brood, sprak een zegenbede of dankgebed uit, brak het brood en gaf het aan zijn leerlingen en zei: dit is mijn lichaam. Hij nam de beker en zei: dit is mijn bloed.

Het Johannes evangelie bericht ook over de laatste maaltijd van de Heer. Bij Johannes wordt uitgebreid verteld van de voetwassing door Jezus tijdens die maaltijd. Jezus zegt: 'als Ik, de Heer en Leraar, uw voeten heb gewassen, dan behoort ook gij elkaar de voeten te wassen. Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat gij zoudt doen zoals Ik u gedaan heb' (Joh. 13, 14-15).

Het oudste getuigenis in het Nieuwe Testament vinden we bij Paulus (1 Kor. 11, 23-26): Zelf heb ik immers van de Heer de overlevering ontvangen die ik u op mijn beurt heb doorgegeven, dat de Heer Jezus in de nacht waarin Hij werd overgeleverd, brood nam, en na gedankt te hebben het brak en zei 'Dit is mijn lichaam voor u. Doet dit tot mijn gedachtenis'. Zo ook na de maaltijd de beker, met de woorden 'Deze beker is het nieuwe verbond in mijn bloed. Doet dit, elke keer dat gij hem drinkt, tot mijn gedachtenis'. Telkens als gij dit brood eet en de beker drinkt, verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt.

In de overlevering die Paulus doorgeeft in de Korintebrief staat: 'dat de Heer Jezus [..] brood nam en na gedankt te hebben, het brak en zei: Dit is mijn Lichaam voor u [..] zo ook na de maaltijd de beker' ( 1 Kor. 11, 23-27). Bij Lucas (Lc. 22, 19) wordt geschreven dat Jezus brood nam, een dankgebed uitsprak, het brak en het gaf met de woorden: Dit is mijn Lichaam, dat voor u gegeven wordt.

De Kerk heeft vanaf haar begin gehoor gegeven aan de oproep van de Heer zoals deze verwoord is in het Bijbels getuigenis. In Handelingen (Hand. 2, 42) staat te lezen over de eerste christenen: 'Zij legden zich ernstig toe op de leer der apostelen, bleven trouw aan het gemeenschappelijk leven en ijverig in het breken van het brood en in het gebed'.

Jezus hield met de apostelen in Jeruzalem het laatste avondmaal. Het jaarlijkse Joodse paasfeest was op komst: 'Het paasfeest was op handen. Jezus, die wist dat zijn uur gekomen was om uit deze wereld over te gaan naar de Vader, en die de zijnen in de wereld bemind had gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe' (Joh. 13, 1). Het Joodse paasfeest gedenkt de bevrijding van het volk uit de slavernij van Egypte. Zoals het volk van God in de tijd van Mozes aan de vooravond stond van de uittocht door de Rode Zee naar het beloofde land (Ex. 12-14), zo staat Jezus bij het avondmaal aan de vooravond van zijn tocht door de dood aan het kruis naar het leven, de overtocht naar zijn Vader. In de eucharistie gedenkt de Kerk Christus' kruisdood en verrijzenis. 'De eucharistie is bij uitstek het sacrament van het paasgeheim' (paus Johannes Paulus II).

Jezus zegt: 'Doet dit tot mijn gedachtenis' (1 Kor. 11, 24). 'Gedenken' houdt niet in dat we in de eucharistie alleen met een herinnering bezig zijn uit het verleden. 'Gedenken' betekent dat we Christus opnieuw in ons midden ontmoeten en ontvangen, hier en nu. De kruisdood en opstanding van Christus hebben verlossing bewerkt. De verlossing door zijn overwinning op de dood - eens en voor altijd - wordt in de viering van de eucharistie voor ons in het heden geplaatst, present gesteld. In de viering van de eucharistie worden wij door Christus met elkaar verbonden en wordt de gemeenschap van de Kerk door Jezus zelf opgebouwd (communio).

In de eucharistie gedenkt de Kerk enerzijds het sterven van Christus aan het kruis: 'de Heer gaf een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe'. In de viering van de eucharistie wordt zo het kruisoffer van Christus present gesteld. Anderzijds is er sprake van maaltijd houden: 'telkens als gij dit brood eet en de beker drinkt, verkondigt gij de dood des Heren, totdat Hij komt' (1 Kor. 11, 26). De gekruisigde en verrezen Heer is onze gastheer en tegelijkertijd ons voedsel. Daarom wordt in de eucharistie niet alleen gesproken van tafel (maaltijd), maar ook van altaar (offer). Door onze deelname aan de eucharistie worden wij verbonden met de opgestane Heer en krijgen wij deel aan zijn overwinning op de dood. Wij krijgen deel aan zijn leven. 'In de eucharistie komt de Heer de mens tegemoet en is reisgezel van de mens' (paus Benedictus XVI).

Meer informatie over wat er in de Eucharistieviering - ook wel H. Mis genoemd - gebeurt, kunt u lezen in de brochure 'Wat gebeurt er in de mis' van Y. de Jong, priester van het Bisdom Rotterdam. U kunt deze brochure hier downloaden.